We willen onze leerlingen zo veel mogelijk kennis, vaardigheden en attitudes meegeven zodat ze later volwaardig deel kunnen uitmaken van onze samenleving. Burgerschapsvorming omvat hierbij heel wat, maar het is geen neutrale term. Wat is dat, een goede burger zijn? In een katholieke dialoogschool leerlingen inspiratie aan te bieden zodat ze zich opgeroepen weten om verantwoordelijkheid te nemen. Het eigen pedagogisch project biedt hiervoor een prima vertrekpunt. Daarom spreken we van geïnspireerd en inspirerend burgerschap. Je schoolklimaat, de projecten bij jou op school maar ook wie je bent als leraar draagt hiertoe bij. De nieuwe leerplannen van het katholiek onderwijs, Zin in leren! Zin in leven! maken deze vorming mee concreet.
Het burgerschapskompas werd ontwikkeld om je hierbij te helpen als team. Het burgerschapskompas wil je meer inzicht geven in verschillende pijlers of aspecten van burgerschapsvorming in een katholieke dialoogschool. Het burgerschapskompas wordt door leerlingen uit het vijfde of zesde leerjaar ingevuld (10-12 jarigen). De resultaten zijn dus een momentopname, gebaseerd op de perceptie van leerlingen. Je krijgt inzicht in enkele zelfrapportages van leerlingen én je eigen schoolwerking.
Leerlingen geven zelf mee de wereld vorm. Ze ondernemen actie en zijn zo mee verantwoordelijk. Hiervoor nemen ze deel aan aan initiatieven binnen of buiten de school. Actie (leren) ondernemen betekent in de eerste plaats weten wat ik kan doen, bereid zijn om dit te doen maar ook de vaardigheden ontwikkelen om dit te kunnen én effectief impact te hebben.
Leerlingen onderzoeken hun eigen leefwereld en de ruimere wereld. Met een kritische blik maken ze kennis met de wereld. Ze onderzoeken niet alleen concrete details, maar kijken naar het grotere geheel.
Leerlingen gaan in dialoog met de ander, de ander die per definitie anders is. Diversiteit - en de waardering hiervan - is het uitgangspunt. De veilige context van de school is bij uitstek dé oefenplaats. Verbondenheid draagt bij tot betekenisvol leren
Leerlingen reflecteren kritisch (en creatief) op hun eigen ervaringen. Leren betekent ook tijd nemen om na te denken en stil te staan bij wat er bij jezelf gebeurt, wat je bijdrage aan de wereld is of kan zijn. Maar ook stilstaan bij het waarom van burgerschap, waarom wil ik een andere wereld, waarom is het voor mij zinvol om hieraan mee te werken, wat doet het met mij en welk effect kan ik hebben of heb ik reeds op anderen?
Leerlingen benoemen de eigen grote en kleine inspiratiebronnen en ontwikkelen de eigen identiteit door zich te spiegelen aan andere inspiratiebronnen en overtuigingen. Ze ervaren dat hun identiteit dynamisch is en kan veranderen.
Directie, leraren, leerlingen, ouders, schoolpartners, … creëren een burgerschapsklimaat dat ertoe bijdraagt dat leerlingen samen verantwoordelijkheid nemen voor de wereld. Een schoolklimaat dat burgerschapsvorming bevordert kenmerkt zich door verbondenheid, authenticiteit, diversiteit, samenwerking en participatie.
In de volgende stap krijg je meer informatie over de inhoud van het burgerschapskompas