Werken je collega's aan burgerschapsvorming omdat het moet, of vanuit een sterke drive en overtuiging? En wat inspireert hen? Waarvoor doen ze het? Hebben jullie een gedeelde visie en doelen rond burgerschapsvorming? Wanneer gaan jullie tevreden zijn? Op onze themapagina vind je werkvormen om burgerschapsvorming op tafel te leggen en te vertalen in een visie, prioriteiten en doelen.
Mogelijks ben je verrast door specifieke resultaten uit het burgerschapskompas. Niets houdt je tegen om deze thema's eens expliciet bij je leerlingen te bevragen. Je kan dit doen op een leerlingenraad, via klasgesprekken. We ontwikkelden vignetten en stellingspelen die je kan gebruiken om een groepsgesprek te houden over enkele thema's, zoals pesten op school, ruimte voor autonomie, en diversiteit.
Wil je leerlingeninspraak en participatie bevorderen? Je vindt heel wat materialen op de website van de Vlaamse scholierenkoepel .
Er bestaan heel wat mogelijke initiatieven, en acties waaraan je als school kan deelnemen. Om te groeien in inspirerend burgerschap kan je meer doen dan leerlingen enkel laten deelnemen aan deze initiatieven. Je kan bijvoorbeeld leerlingen een goed doel laten kiezen, samen reflecteren over de leerervaringen,... Zo ervaren de leerlingen het als een engagement dat ze zelf aangaan, eerder dan een verplicht taakje. Community-service learning is een kader dat het leren, reflecteren en dienen op een pedagogische manier samenbrengt. Community-service learning is relatief nieuw voor het basisonderwijs, maar misschien zien jullie kansen om dit in je school te implementeren?
Je staat er als schoolteam niet alleen voor. Verschillende organisaties bieden een aanbod aan voor je team rond burgerschap. Zo speelt actiecompetentie een belangrijke rol in het VALIES project. Ook Djapo werk specifiek rond actiegericht denken.
Wil je specifiek werken rond armoede? De 'leef met genoeg' methodiek van Broederlijk Delen kan je hierbij helpen. Neem ook een kijkje in de campagne en het aanbod van Onderwijs tegen Armoede van Welzijnszorg. Er is het Join for water project, het Doeboekje van je gemeente.
Onderzoekend en ontwerpend leren is een creatief proces waarbij je in de klas werkt aan het uitwerken van een ontwerp om een probleem op te lossen. Onderzoeken’ gaat uit van de basisvraag ‘Hoe zit dat?’ ‘Ontwerpen’ gaat uit van de vraag ‘Hoe maak ik dit (beter)?’ Zowel bij Studio Globo (Waw) en Djapo vind je interessante materialen.
Breng actualiteit en nieuws (bv.Karrewiet) binnen in je lessen en reflecteer hier samen over. Wat zijn de verschillende meningen? Hoe weten we dat het waar gebeurd is of niet? Nieuws in de klas, alles wat je zegt ben je zelf (webinar van Djapo) Mediawijs
Hoe reageren jullie bij conflicten, pestgedrag, grensoverschrijdend gedrag? Is hier een visie en een beleid voor? Met een verbindende en herstelgerichte aanpak blijf je verbinding houden met je leerlingen. Je kan Oefen in het omgaan met moeilijk te begrijpen gedrag.
Aandacht en openheid voor culturele diversiteit schuilt hem niet per se in grote projecten of initiatieven, maar in de kleine zaken die leerlingen ervaren doorheen hun schoolloopbaan. Het gaat dan om 'kleine' zaken die gebeuren in je klas, zoals representativiteit in het cursusmateriaal, de klasinrichting, prentenboeken, de houding en uitingen van het lerarenteam,... . Je kan ook aandacht voor feestdagen van verschillende godsdiensten geeft een klein maar belangrijk signaal naar je leerlingen. Je kan een kalender raadplegen met de feestdagen uit verschillende godsdiensten.
Wil je met je leerlingen expliciet werken rond racisme? Er zijn heel wat materialen die je kan binnenbrengen in je klas. Zo kan je met je leerlingen werken rond het boek Praten over racisme: stop de pijn. of het boek 'SSST... Dat mag je niet zeggen'. Ook met spelvormen kan je werken, zoals het spel 'Op het eerste gezicht van de Aanstokerij. Er bestaat ook specifiek lesmateriaal, zoals de actuales Omgaan met racisme van Studio Globo.
'Bewust geven we onze leerlingen mee wat we weten, onbewust wie we zijn'. Wie je bent als leraar, wat je belangrijk vindt in het leven, je inspiratie, je levensbeschouwing (welke dan ook) kan je leerlingen helpen in het groeien als geïnspireerde en inspirerende burgers. Ook buiten het godsdienstuurtje kan je hiervoor aandacht hebben, door bewust verhalen, liedjes te kiezen die inspirerend kunnen zijn voor leerlingen. Leeftoch biedt je inspirerende teksten voor bezinningsmomenten bij kinderen.
Er zijn verschillende vormen van diversiteit: levensbeschouwelijke diversiteit, culturele diversiteit, genderdiversiteit, diversiteit in sociale-economische status, in seksuele oriëntatie,...
Inspraak op school door leerlingen raden
Er zijn heel wat organisaties die een aanbod hebben dat gelinkt is aan burgerschap.